Waarom je rug- en gewrichtsklachten niet langer mag negeren

Musculoskeletale aandoeningen (MSA) zijn problemen met spieren, gewrichten en botten die vaak ontstaan door verkeerde houdingen, repetitieve bewegingen of zwaar werk. Denk aan rugpijn of pijn in je armen en benen. Deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je niet meer goed kunt werken en zelfs langdurig ziek wordt.

Preventie is dus van uitzonderlijk belang, want de afgelopen jaren zijn de cijfers van werknemers met MSA enorm gestegen. Opvallend is dat niet langer werknemers die fysieke arbeid uitoefenen last ondervinden, maar ook steeds vaker werknemers die aan een bureau werken.

Zo blijkt uit een enquête van Eurofound dat in 2010 44% van de arbeiders last had van rugklachten, 40% van klachten aan de bovenste ledematen en 27% van klachten aan de onderste ledematen. In 2021 zijn deze percentages gestegen naar respectievelijk 52%, 56% en 36%. De bevolking met rug – en gewrichtsklachten neemt dus steeds forser toe. En dat heeft niet alleen gevolgen voor hun werk, maar vooral ook in hun dagelijks leven.

Er zijn verschillende redenen voor deze stijging. Zware fysieke arbeid vergroot sowieso al de kans op MSA, maar ook het aanhouden van een foute houding tijdens je werk kan leiden tot ernstige klachten. Bovendien zijn veel werkplekken nog niet optimaal voorzien om aan de ergonomische behoeften van ons lichaam te voldoen, wat ook weer kan resulteren in extra belasting en eventueel rug- of gewrichtsschade.

De gevolgen zijn dan ook navenant. Door een toenemend aantal werknemers dat lijdt aan MSA, merken we een stijging van het aantal langdurig arbeidsongeschikte landgenoten. Uit onderzoek van het RIZIV uit 2021 blijkt dat in ons land in totaal 154.012 mensen langdurig ziek zijn als gevolg van MSA. Ofwel 31,7% van de in totaal 485.435 langdurig arbeidsongeschikte Belgen. Aan dit langdurig ziekteverzuim hangt bovendien een stevig prijskaartje van maar liefst 10 miljard euro per jaar aan kosten voor gezondheidszorg en uitkeringen.

Lees verder onder de foto.

De werkgever en de hiërarchische lijn zijn verantwoordelijke voor een preventiebeleid rond MSA (musculoskeletale aandoeningen). Sinds de nieuwe wetgeving rond ergonomie en de preventie van MSA op het werk – van kracht sinds 25 mei 2024 – is de werkgever verplicht om de risico’s verbonden aan de werkplek te analyseren en te verbeteren.

Met andere woorden, als werknemer moet je worden beschermd voor de oorzaken van MSA tijdens je werk. Rechtstaand werken, lasten dragen, verplaatsen van personen, een verkeerde houding aannemen of zeer repetitieve handelingen uitvoeren bij het werken met bijvoorbeeld een computer, te lang blijven stilzitten, … Het is slechts een greep uit de verschillende soorten belasting die kan lijden tot rug- en gewrichtsklachten wanneer je een verkeerde werkhouding aanneemt of wanneer je werkplek niet is aangepast.

Hieronder een overzicht waarmee de werkgever rekening moet houden:

• Risicoanalyse: De werkgever moet onderzoeken welke werkzaamheden risico’s opleveren voor MSA en hierop actie ondernemen.
• Preventiemaatregelen: Op basis van deze analyse moeten er maatregelen worden genomen, zoals het aanpassen van werkplekken en het geven van voorlichting aan het personeel.
• Gezondheidstoezicht: Regelmatige gezondheidscontroles helpen om problemen vroegtijdig op te sporen en aan te pakken in functie van de risicoanalyse.

Preventie is belangrijk. Bescherm jezelf daarom om MSA te voorkomen, want leven met MSA betekent vaak leven met chronische pijn en beperkingen in je dagelijkse activiteiten. Een verminderde levenskwaliteit die niet alleen gevolgen heeft op jouw arbeidsprestaties, maar ook op je privéleven. Belangrijk dus om met volgende zaken rekening te houden.

• Let op je houding: Zorg dat je rechtop zit of staat en vermijd langdurig dezelfde houding. Zorg voor een ergonomische houding indien je bureauwerk doet.
• Gebruik hulpmiddelen: Maak gebruik van tilhulpmiddelen en zorg dat zware voorwerpen op een goede manier worden verplaatst.
• Neem pauzes: Geef je lichaam regelmatig rust door korte pauzes te nemen en even te bewegen indien mogelijk.

Je kent als werknemer het best welke taken een risico vormen voor mogelijke rug- en gewrichtsklachten met MSA als gevolg. Daarom is het belangrijk om aan te kaarten wanneer je werkplek niet voldoet om jou hiertegen te beschermen. Dit kan o.a. bij je leidinggevende, maar ook bij je interne preventieadviseur.

Daarnaast kan je Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW) ook hulp bieden. Zo kan je leidinggevende of je interne preventieadviseur de arbeidsarts consulteren. Indien je gezondheidsproblemen ondervindt door jouw werksituatie kan deze ingrijpen. Bovendien is de arts gebonden aan beroepsgeheim.

Tot slot kan je werkgever of interne preventieadviseur je ook doorverwijzen naar een ergonomisch preventieadviseur bij EDPBW. Deze kan u advies geven over het aanpassen van uw werkomstandigheden en werkplekken.

Door samen te werken en op de juiste manier om te gaan met je lichaam, kunnen we ervoor zorgen dat iedereen gezond en sterk blijft op het werk. Voorkomen is beter dan genezen, dus laten we er samen voor zorgen dat MSA geen kans krijgt!

Artikel i.s.m. Marie Koziol, Ergonome & Principal Expert Technical Risk Manager bij Cohezio

Meer info : Ergonomie en opleiding: hoe zorg je voor een echte menselijke impact? (baoacademy.be)