19 september 2024

Is stress in de auto een ‘silent killer’?

Autorijden kan voor stress zorgen, met zelfs medische en psychosociale problemen als mogelijk gevolg. In dit artikel geven we advies over hoe je je stress in het verkeer beter kan reguleren.

Verhoogd risico op hart- en vaatziekten?

Stress is dé ziekte van de 21e eeuw. En we ondervinden het met z’n allen dagelijks nog voor we zelfs op het werk aankomen. De stress die je thuis ervaart voor je vertrekt, bijvoorbeeld door de hele organisatie voor de kinderen, voor pendelaars die problemen kennen met het openbaar vervoer of voor fietsers door de gevaren op de baan.

Maar ook in de auto, want de gemiddelde filezwaarte in heel België, is ongeveer 1.200 kilometeruren per werkdag. Vooral in Vlaanderen en Brussel staan we vaak stil, met een gemiddelde filezwaarte van 897 kilometeruren per werkdag.

En in de file staan betekent ook langdurig stilzitten. In combinatie met stress kan dit voor ernstige gezondheidsproblemen zorgen. Niet alleen loop je een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, het kan ook bijdragen aan verhoogde cholesterolwaarden. Gebrek aan beweging kan bovendien ook leiden tot diabetes type 2.

Hoe de ‘Sitting Disease’ voorkomen?

Langdurig stilzitten kan ook voor musculoskeletale klachten zorgen, zoals lage rugpijn. Een belangrijke reden hiervan is de soms langdurige zithouding die we in de auto aannemen. Daarom wordt aangeraden om elk half uur even recht te staan om de negatieve effecten te verminderen. Alleen is dit onmogelijk in het verkeer. Al kan een korte pauze wel helpen.

Zit je veel in de auto en heb je bovendien een zittend beroep, probeer dan gedurende de hele dag regelmatig te bewegen. Regelmatig sporten of een fysieke activiteit kunnen de gezondheidsrisico’s deels tegengaan. Het is bovendien een goede manier om je te ontspannen na een stresserende dag in het verkeer.

1 op 3 automobilisten ervaart stress

Langdurige chronische stress kan het ontstaan van depressieve stoornissen bevorderen. Wetenschappers hebben waargenomen dat werknemers die meer dan een uur nodig hebben om naar het werk te gaan, 16% meer kans hebben om depressieve symptomen te vertonen dan degenen wiens reistijd minder dan 30 minuten bedraagt.

Langere reistijden hebben een gevolg op onze vrije tijd: minder ontspanning, slaap of tijd met vrienden en familie. Een gebrek aan een goede balans kan bijdragen aan psychologische stress en fysieke uitputting.

Vermoeidheid is een ander veelvoorkomend gevolg, wat kan bijdragen aan een algemeen gevoel van uitputting. De onvoorspelbaarheid van het woon-werkverkeer is een belangrijke stressfactor. Uit onderzoek blijkt dat één op de drie autopendelaars stress ervaart tijdens de rit van en naar het werk.

Meer dan de objectieve woon-werkafstand of de reistijd, zijn de files en de onvoorspelbaarheid ervan de bepalende factor. 61% van de automobilisten met een onvoorspelbaar traject geeft aan stress te ondervinden in het verkeer.

Welke alternatieven heb je?

Openbaar vervoer: Overweeg om de auto (af en toe) te laten staan en gebruik te maken van het openbaar vervoer. Dit kan helpen om stress te verminderen omdat je niet zelf hoeft te rijden en je de reistijd kunt gebruiken om te ontspannen of te werken.
Carpoolen: Deel de rit met collega’s of vrienden. Dit kan niet alleen stress verminderen door de rijtijd te delen, maar ook de kosten en de impact op het milieu verlagen.
Te voet of met de fiets naar het werk: Voor kortere afstanden kan fietsen of wandelen een gezonde en stressvrije manier zijn om naar het werk te gaan. Het biedt bovendien de nodige lichaamsbeweging. Je kan dit uiteraard combineren met het openbaar vervoer. Ga te voet of met de (plooi)fiets van en naar het station. En zorg dat je ook bij thuiswerken voldoende beweegt. Boots je wandel- of fietstraject na bij thuiswerk.
Thuiswerken: Als je werk het toelaat, probeer dan af en toe thuis te werken. Dit kan de stress van het woon-werkverkeer volledig elimineren. Wanneer je van thuis uit werkt, zorg er dan voor dat je voldoende beweging krijgt door een gelijkaardige rit te voet of met de fiets te maken.

Heb je toch geen andere optie dan in je auto te stappen? Neem dan volgende tips zeker door.

Luister naar kalmerende muziek of podcasts: Dit kan helpen om je geest te ontspannen en de stress van het verkeer te verminderen.
Plan je route: Weet hoe je zal rijden en probeer je vertrektijd zo goed mogelijk in te schatten. Het kan eveneens een optie zijn om buiten de spitsuren te reizen en zo de drukte te vermijden.
Mindfulness en ademhalingsoefeningen: Probeer tijdens het rijden eenvoudige ademhalingsoefeningen of mindfulness-technieken om je stressniveau te verlagen.
Micropauzes: Neem bij lange ritten regelmatig micropauzes om stress en vermoeidheid te verminderen. Niet alleen een frisse neus nemen en ontsnappen aan de stress van het verkeer zal je ontspannen, ook een korte wandeling om de benen te strekken kan wonderen doen.
Zet je gsm uit: Vermijd bellen tijdens het rijden. Dit zorgt voor afleiding en onnodige stresssituaties. Voorkom deze dus zoveel mogelijk. Als het echt nodig is om te bellen, houd het gesprek dan kort en bel alleen als het rustig is op de weg. Idealiter zet je de auto even reglementair langs de weg of op een parking om een telefoongesprek te voeren.
Pas je zithouding aan: Pas je stoel en stuur aan om een comfortabele positie aan te nemen. Een goede houding kan fysieke spanning en ongemak verminderen.

Door deze alternatieve opties en tips toe te passen, kun je de negatieve effecten van stress tijdens het autorijden verminderen en je algehele welzijn verbeteren. Heb je nog specifieke vragen of wil je meer advies over een van deze oplossingen? Dan kan je altijd terecht bij je arbeidsarts.

Artikel i.s.m. Dr. Versée Mathieu (Knowledge Manager & PA – Arbeidsarts) en Odile Sanglier (Principal Expert Psychosocial Risk Management)