Hoe kan lawaai in klaslokalen worden verminderd?

Uiteraard is het onmogelijk om een permanente stilte op te leggen in een klaslokaal. Dat is trouwens ook niet de bedoeling in een pedagogische ruimte. Maar de leerlingen en leraren bewust maken van de geluidsomgeving waarbinnen ze zich bevinden, is al een eerste stap die doeltreffend zou kunnen zijn. Verschillende organisaties bieden bewustmakingssessies aan in de scholen. Door de bewustwording van de geluidsproblematiek kunnen bepaalde gedragingen die voor geluidshinder kunnen zorgen, worden verminderd : babbelen, roepen, met de deuren slaan, meubilair verplaatsen, enz. Bepaalde eenvoudige en niet eens zo dure aanpassingen aan de inrichting kunnen ook worden overwogen : bv. een rustige/stille zone identificeren in het lokaal, tennisballen met een gat erin onder de stoelpoten plaatsen, schokdempende viltjes plakken op de randen van klapbanken, enz.

Geluiden afkomstig van buiten het klaslokaal dragen bij tot de verhoging van het geluidsniveau binnen. In die context bestaan er verschillende denkpistes:

• Ruimtelijke organisatie van de lokalen

In de mate van het mogelijke moet worden vermeden dat de klaslokalen zich in de onmiddellijke nabijheid bevinden van rumoerige zones of lokalen, zoals refters, trappen, drankautomaten of lawaaierige technische lokalen.

• Maatregelen voor technische installaties

Verschillende technische installaties zijn onmisbaar voor de werking van een schoolgebouw, maar ze maken ook behoorlijk wat lawaai: ketel, pomp, drank- en voedingsautomaten, ventilatiesysteem, toiletten, enz. In het ideale geval wordt uiteraard aangeraden toestellen te kiezen die zo weinig mogelijk lawaai maken. Bij het ontwerpen van een schoolgebouw dienen de lokalen met de lawaaierige installaties verderaf te worden geplaatst. Om het geluid dat die installaties maken aan de bron te verminderen, kunnen ook verschillende technische maatregelen worden overwogen: plaatsing van een kap in geluidsabsorberend materiaal, plaatsing op steunen in verend materiaal (die beperken de trillingen). De ventilatiecircuits kunnen ook worden uitgerust met geluidsdempers.

• Akoestische isolatie van de lokalen

De akoestische isolatie van de lokalen omvat het geheel van middelen die worden ingezet ter vermindering van het doorgeven van akoestische energie van externe bronnen (wegverkeer, spoorwegverkeer, speelplaats, aangrenzende lokalen, enz.) naar de te beschermen plaatsen. De gebruikte middelen zijn gevarieerd en de doeltreffendheid ervan hangt af van het soort geluid dat men wil tegenhouden: geluiden in de lucht, impactgeluiden of trillingen. De akoestische isolatie is afhankelijk van de geluidsvermindering door de materialen die de betreffende zones van elkaar scheiden. Isolerende materialen zijn zwaar en dicht (zwaar beton, pleisterkalk, bakstenen).

• Vermindering van de nagalm in een lokaal

De akoestische eigenschappen van een lokaal zijn erg belangrijk voor de verstaanbaarheid en dus voor het goede begrip van de woorden van de leraar. Is de nagalm in het lokaal te groot, dan krijg je een echo. De nagalm is afhankelijk van de absorptiecoëfficiënt van de materialen van de wanden, het plafond en de vloer. Er zijn verschillende soorten absorberend materiaal: poreus of vezelig materiaal (glaswol, rotswol, geëxpandeerd hout, enz.), membraanmaterialen en resonatoren (lichte panelen in hout, glas of metaal, geplaatst op een bepaalde afstand van de wand). In de praktijk wordt regelmatig een combinatie van membraanmaterialen gebruikt, bedekt met een poreus materiaal, bijvoorbeeld zelfdragende geluidspanelen aan het plafond.